Amaryllis (Hippeastrum) - Amaryllidaceae

Klik op de bloemen om ze nader te bekijken...

Gezien de vele reacties, waaruit helaas soms teleurstelling bleek over de resultaten na het opvolgen van mijn advies, heb ik me in 2011 genoodzaakt gevoeld deze pagina te herschrijven. Mijn enthousiaste verhaal uit 1999 kwam niet helemaal overeen met de ervaringen van velen, en zelfs niet meer met die van mijzelf de laatste jaren! Dus hierbij enige relativering.

Zoals op de foto hierboven zag mijn vensterbank er uit omstreeks half mei 1999.
De Amaryllissen waren geen van alle "nieuw uit de winkel" - ik hield ze jarenlang over, en kreeg ze (behoudens een enkele uitzondering) ook ieder jaar weer in bloei - meestal met één, maar soms ook met twee bloemstengels, waaraan tussen de 2 en 4 knoppen zaten binnen een 2-bladig omwindsel.
Sommige van deze planten waren al behoorlijk oud - de donkerrode (2^de van rechts) spande de kroon: ik had hem ruim 20 jaar (sinds ik trouwde in 1979), en hij bloeide hier voor de 21ste keer. Ook de meest linkse bloeiende plant (lichtrood) was al zo'n 19 jaar (deze laatste leeft nog, en bloeit weer in 2012, ongeveer 32 jaar oud). Omdat de bol na het afsterven van de bladeren in de winter gepeld werd, bleef hij altijd ongeveer even groot, en eigenlijk was nergens aan te zien hoe oud hij was.
Verscheidene van deze bollen heb ik helaas niet meer. Persoonlijke omstandigheden zijn de voornaamste oorzaak - zonder geluk (zoals een goede gezondheid) vaart niemand wel, maar ook de kwaliteit van potgrond laat tegenwoordig vaak te wensen over.

Lang niet iedereen heeft belang bij het overhouden van de plant, omdat hij maar ongeveer een week bloeit en de rest van het jaar alleen een paar lange, groene bladeren heeft die geen sierwaarde hebben. Bovendien is de aanschaf van de bol niet echt duur in 't algemeen, dus er verdwijnen heel wat bollen na de bloei in de vuilnisbak.
Voor wie echter meer gehecht is aan zijn Amaryllis, geef ik hier een vrij eenvoudig recept (dat mij vele jaren goed heeft voldaan) om hem een volgend jaar weer in bloei te krijgen (hoewel men zich wel moet realiseren dat er nooit een garantie is) :

Snijd de bloemstengel als hij uitgebloeid is af met een scherp mesje, ongeveer 2 cm boven de bol. Zorg dat de bladeren, die dan meestal inmiddels ook zijn begonnen te groeien, hierbij niet beschadigd worden! Het beste kan men een stevig kartonnetje of een plastic kaartje (zoals er tegenwoordig zoveel zijn) tussen de stengel en de uitbottende bladeren schuiven zodat het mes alleen de stengel afsnijdt zonder andere delen zelfs maar te kunnen raken.
Er zal sap uit de afgesneden holle stengel stromen, en ook het stengelstukje dat achterblijft laat wat sap los. Dep dit droog met bijv. keukenpapier. Laat daarna het stengelstukje rustig indrogen, na ongeveer 2 weken is het totaal verdroogd en kan men het zo lostrekken (een alternatief is, om na het afsnijden van de uitgebloeide bloemen de bloemstengel zelf niet af te snijden, maar deze in zijn geheel te laten indrogen, en daarna los te trekken).
Laat de bladeren groeien, snijd ze vooral niet af als ze wat lang worden en dreigen om te vallen. Steun ze met één of meer stokjes, waar evt. een touwtje omheen gebonden kan worden. De bladeren blijven tot diep in de herfst, en verschaffen de bol nieuw voedsel - de bol zal vlak na de bloei vaak wat slap aanvoelen, maar geleidelijk wordt hij weer stevig en iets groter. Doe af en toe wat vloeibare kunstmest (bijv. Pokon) door het gietwater, niet vaker dan eens in de twee weken.
Als de bladeren geel worden, kan men ze voorzichtig lostrekken; niet forceren. Komt er vocht vrij, dit van de bol afdeppen, om rot te voorkomen.
Als alle bladeren van de bol af zijn, is deze in een rustperiode gekomen en kan het beste in de pot maar wel droog worden gehouden, en bij voorkeur op een donkere, niet al te warme plaats zoals een kelder of een slaapkamerkast, maar vergeet vooral niet om na 1 of 2 maanden de bol weer tevoorschijn te halen!
Wil men de bol eerder dan de natuur aangeeft (± eerste helft april) weer uit de rust halen om hem in bloei te krijgen (als men ze koopt, bloeien de planten vaak rond de kerst!), dan moet hij van de koele plaats verhuizen naar een plek met onderwarmte (de vensterbank boven de centrale verwarming voldoet uitstekend).
Voor hij echter wordt geplaatst, moet de bol uit de pot, de aarde van de wortels (dode, verdroogde wortels verwijderen), en de oude rokken van de bol, die bruin en vliezig zijn, moeten er worden afgepeld, tot er nog eentje omheen zit, die de bol beschermt.
Eventuele kleine bollen die aan de grote vastzitten (zgn. klisters*) kan men het beste voorzichtig losmaken, want ze nemen voedsel uit de hoofdbol waardoor deze minder kans heeft om weer te gaan bloeien.
Zet hierna de bol weer in dezelfde (schoongemaakte!) pot, tenminste als deze nog groot genoeg is, in verse goede potgrond**. De grond vochtig houden, maar niet te nat - de bol moet eerst weer nieuwe wortels vormen om water op te kunnen nemen.
Als men geluk heeft (en dat is niet altijd het geval; helaas heb ik met ingang van het jaar 2000 wat minder geluk gehad, maar dat slaat niet alleen op de "groene vingers"), gaat de bol al na ongeveer 1 of 2 weken weer tekenen van leven vertonen - er kunnen eerst bladpunten verschijnen, maar het is ook best mogelijk dat de bloeistengel als eerste omhoog begint te komen. Dan ziet men een dikker, dubbel puntje verschijnen, van de twee schutbladen die om de knoppen heenliggen (zie foto hiernaast). De stengel groeit weer tot een lengte van ongeveer een halve meter omhoog voor de schutbladen zich openen en het aantal bloemknoppen zichtbaar wordt. En dan zijn we het jaar rond...
Maar het vergt wel enige discipline. Heeft men de bollen eenmaal wat verwaarloosd door ze bijv. niet ieder jaar te pellen (belangrijk!) en nieuwe grond te geven, dan raakt de bloei eruit en is het heel moeilijk ze weer zo groot te krijgen dat ze opnieuw knoppen gaan vormen, weet ik uit eigen ervaring.

Tenslotte nog deze WAARSCHUWING: de plant is behoorlijk vergiftig, evenals de narcis, waaraan hij verwant is. Pas op met het sap, was mes en handen na het afsnijden van uitgebloeide stengels.

* Eventueel kan men deze kleine bollen (als er een worteltje aan zit) in een apart potje zetten, maar het duurt jaren voor ze groot genoeg zijn om te bloeien.

** Helaas kan mijn verhaal vooral tegenwoordig (wij schrijven 2011 - nu juist de Amaryllis weer sinds enige jaren erg populair is geworden) geen enkele garantie op succes bieden, mede doordat het met de potgrond de laatste jaren zeer twijfelachtig is gesteld. Vroeger stond er op veel potgrond "R.H.P." Dat staat voor Regeling Handels Potgronden en de kwaliteitscontrole door de Stichting R.H.P. in Naaldwijk.
Mijn ervaring is echter, dat deze gekwalificeerde potgrond tegenwoordig met een lantarentje te zoeken is, om het even of je de grond bij een tuincentrum of bij een supermarkt koopt.
Aangezien ik niet in de gelegenheid ben om stad en land af te zoeken en er verre reizen voor te maken, heb ik zelf dus ook al jaren geen R.H.P. meer, soms zit er al schimmel in de potgrond als je de zak openmaakt en dat is natuurlijk nooit goed voor je planten.







Amaryllis (Hippeastrum) - Amaryllidaceae

Click on flowers to see more details...

As I got a lot of (sometimes disappointed) reactions about this page, I found it necessary to re-write it in 2011.
My enthousiastic story from 1999 didn't completely agree with later experiences of others (and myself !) in later years.

In the above picture you see what my windowsill looked like around mid-May 1999.
None of these Amaryllis plants had just been bought in a shop - I 'd had them for many years, and got them into flower every year again - mostly with one, but sometimes with two flowering stems, on which you found 2, 3 or 4 flowerbuds within two bracts.
Some of these plants had already reached a respectable age - the darkred one (2nd right) was the oldest one: I'd already had it for more than 20 years, and in the picture it flowered for the 21st time. Also the leftmost flowering plant (bright red) was about 19 years old (still alive in March 2012, and with a flowering stem - see photo below). Because the bulbs were peeled after dying back of the leaves in winter, they always kept about the same size, and nothing showed how old they really were.
I regret to say this belongs to the past for me and my bulbs, most of these I do not have anymore. The main cause lies in my personal circumstances (like an unstable state of health), but also potting soil mostly lacks quality in the 21st century, at least with us in the Netherlands. Unknown to me whether this is the same in other countries, but I suppose so - very few things already existing in the former millennium occur to me as to have been improved in the present (2011).

Not everybody cares about keeping Amaryllis after flowering, because its bloom doesn't last for much more than a week and during the rest of the year it only carries a few long, green leaves that don't have much ornamental value. Moreover, at least with us in the Netherlands, as a rule the bulbs don't cost a fortune really, so a great many find a sad end in the dustbin immediately after flowering.
For those more attached to their Amaryllis, I give here the (fairly simple) advice to get it into flower again the next year, as I used to practice myself successfully in better times (but please don't blame me if it fails, I can't give any guarantee):

Cut off the stem after flowering, with a sharp knife about 1 inch above the bulb. Be careful with the leaves, which in most cases will have started growing also! Best is to put a piece of cardboard or a plastic card (as you've got so many nowadays) between the stem and the leaves, so the knife cuts off the stem without touching other parts of the plant.
Some juice will leave the hollow, cut-off stem, and also the inch of stem left on the bulb will be wet; take some kitchen- or toiletpaper to remove the juice. After that, the bit of stem left will get dry within about 2 weeks, after that it can be pulled out without any trouble. (As an alternative you can remove the faded flowers first, and leave the stem as a whole to get dry, and then pull it out).
Let the leaves grow, don't cut them off if they become a bit long and tend to lie down. If necessary, support them with one or more small sticks connected with a piece of string. The leaves remain till late autumn, building up the bulb again with a new flowerbud from the inside - shortly after flowering the bulb will be a bit shrunken, but gradually it will become hard again and bigger. Now and then you can add some liquid fertilizer (in the Netherlands you've got bottles with Pokon) to the water you give, not more often than twice a month.
When the leaves turn yellow, they dry a bit and you can pull them out; don't force. If moisture appears, dip this with some paper to avoid rot.
Once all the leaves have left the bulb, it's come into a resting period, and best can be kept in its pot but without watering it anymore. Put it in a cool and preferably dark place, like a cellar or a bedroom-cupboard - and don't forget to take it out after about 1 or 2 months!
Plants you buy often already flower around Christmas. If you want to shorten the resting period, which ends naturally at about the beginning of April, the bulb should move from its cool spot to a position with under-warmth (e.g. a windowsill over the central heating). Before putting it there, however, take the bulb out of its pot, shake the soil out of the roots (remove dead, dry roots), and peel off the old scales till only one is left to protect the bulb. If any small new bulbs* have grown on the main one, remove these carefully, because they take too much and so may prevent flowering. After this, put the bulb in the same (cleaned!) pot again (unless it's become too small), in new good quality potting soil**. Keep the soil moist, but not too wet - the bulb has to form new roots first to be able to take up water again.
If everything is all right, the bulb will show signs of life again after about 1 or 2 weeks; there may be a few leaftips first, but it is very well possible that the flowering stem is the first to show up - one sees a double-pointed, thicker tip, of the two bracts lying around the flowerbuds (see photo on the right). The stem will grow again to a height of about half a yard or even more before the bracts open up and show the amount of flowerbuds. And so we've come around the year...
But it requires some discipline. Once the bulbs have been neglected, e.g. by not peeling them (important!) and not giving them new potting soil, their size will diminish quickly, they produce only leaves the next year, and it's very difficult to get them big enough again to form new flowerbuds - I know this from my own experience.

Finally this WARNING: The plant is poisonous, just like the daffodil which it is related to, so take care with the juice! Wash knife and hands after cutting off the stem.

* New bulbs can be potted up if they have some roots already.
However, it takes years to get them big enough for flowering.

** Potting soil has become a less reliable product during the last few years (living in 2011), is my personal conclusion. Here we used to have a hallmark (the letters R.H.P. printed on the bags) of an institute at Naaldwijk (in the province of South-Holland in the west of the Netherlands) to guarantee the quality, but it's nowhere to be found any more it seems to me, equally if the soil is sold in garden centres or supermarkets.
Sometimes I open up a bag of new potting soil that's mouldy already, of course this can't be good for plants.