'n Stekkie van de fuchsia...        nieuw 13-8-2001  Vakantie-tip

Veel mensen kennen wel het liedje van Annie M.G. Schmidt over het "Stekkie van de fuchsia" - maar om succesvol te stekken, is iets meer nodig.
Het kan op verschillende manieren, en in verschillende tijden van het jaar.
Het (vroege) voorjaar verdient de voorkeur, omdat de stekken dan de meeste neiging tot wortelvorming en tot groei hebben. Bovendien, als ze beworteld zijn, hebben ze nog het hele groei- en bloeiseizoen voor zich, zodat er diezelfde zomer nog een flinke plant uit kan groeien.
Mijn eigen methode is niet een erg "professionele", maar wel doeltreffend: de stek mooi glad afsnijden (bijv. met een scheermesje), en in een glazen flesje met water zetten, en dan een paar weken wachten. Hoe lang het dan duurt eer de eerste wortels verschijnen, verschilt per soort; de echt makkelijke zoals bijv. Phyllis kunnen na 2 weken al wat wortels hebben, maar "lastiger" soorten laten soms meer dan een maand op zich wachten. Blijft het stekje groen en fris en de steeltjes gaan niet rotten, dan is er zelfs na twee maanden nog hoop...

Kwekers werken met stekpoeder, en sommige amateurs ook, maar ik heb er zelf geen goede ervaringen mee gehad de paar keer dat ik dit heb geprobeerd.
Wel heb ik stek gewoon in aarde met wat zand vermengd gestoken, en soms vormt dit ook spontaan wortels (het grondmengsel moet wel op de goede vochtigheid worden gehouden; te droog doet de stekken verwelken, maar te nat doet schimmels ontstaan die rot veroorzaken.) Deze methode heb ik vooral in de herfst toegepast, omdat het stekken in water wat minder goed lukt als de langste dag voorbij is.
De laatste paar jaar echter gaat mijn voorkeur helemaal uit naar de "watermethode", doordat ik twee jaar (1997 en 1998) last van roest in mijn verzameling heb gehad. Vooral stekken worden hierdoor onmiddellijk geveld, zeker als ze nog moeten bewortelen. En juist in zo'n bakje met grond zat altijd wel ergens een spoortje roest, dat dan de hele inhoud van zo'n stekbak verwoestte...
Het spreekt voor zich dat de stekken beschermd moeten worden tegen zon, hoewel ze als ze een week in water of een bakje staan toch veel minder gevoelig zijn voor een beetje zon dan als ze pas gesneden zijn.
Er wordt altijd gezegd, dat waterwortels nog niet in staat zijn om in aarde te groeien en zich nog geheel aan moeten passen, en dat ze erg breekbaar zijn. Inderdaad is voorzichtigheid geboden bij het planten van de stekken, maar mijn ervaring is dat ze doorgaans wel meteen aanslaan en gaan groeien.

Een factor die een rol kan spelen bij deze waterstekken, is uiteraard de kwaliteit van het water zelf. Thuis in Friesland heb ik er heel goede resultaten mee, maar op vakanties laat het weleens te wensen over. Aanwezigheid van bepaalde sporenelementen zoals ijzer of zwavel, en zeker toegevoegde stoffen zoals chloor of fluor kan het vormen van wortels vertragen en zelfs onmogelijk maken. Ooit las ik een bericht dat in ons drinkwater sporen van kunstmeststoffen zoals fosfor waren aangetroffen; misschien speelt dit de stekken wel in de kaart, want soms gaan ze voor ze uitgeplant zijn al behoorlijk groeien en nieuw blad vormen als er eenmaal wortels aan zitten.

Het beste kan men zacht stek nemen, dat nog helemaal niet houtig is - een bladpaar met een jonge top, of een tussenstek van bij voorkeur twee bladparen.
Het bladoppervlak speelt ook een rol - van grote bladeren zoals bijv. die van Swanley Yellow kan men vaak het beste de punt afsnijden, anders is de verdamping te groot.

  Stekken in glazen flesjes

VAKANTIE-TIP     nieuw 13-8-2001
Als men een paar weken niet thuis is, en ook geen goede "oppas" heeft voor stekken:

Neem bij voorkeur vrij lange stekjes (± 10 cm), zodat de stengels diep in water kunnen staan. Knip de bladeren weg van de onderste 6 cm. Neem een vrij groot vaasje met water (een gewoon jampotje is heel geschikt). Vul dit tot bijna de rand, maar zorg dat de buitenkant van de pot droog blijft. Daarna afdekken met zelfklevende vershoudfolie, het plastic goed om de jampot samenkleven zodat hij "dicht" is. Dan met een saté-prikker o.i.d. voor iedere stek een gaatje maken in de over de pot gespannen folie, en vervolgens de stekken tot aan waar de bladparen beginnen door de gaten laten zakken. Ze kunnen zo water opnemen terwijl er slechts een minimum uit de pot kan verdampen. Zet ze op een enigszins lichte, maar vooral niet zonnige plaats.

Deze methode heb ik met succes toegepast bij een paar stekken van 'Irene van Zoeren', ze hebben ongeveer drie weken in de pot staan wortelen zonder dat er verder voor gezorgd werd.
Hieronder twee foto's van het resultaat. Er was nauwelijks water verdampt.

   

Making cuttings         new 13-8-2001  Holiday-advice

There are various ways to grow cuttings into plants, and it's possible during the whole growing season of the fuchsia plants.
(Early) spring is best, because then cuttings are most vigourous in growing and making roots.
Besides, once they have rooted, they still have the whole growing and flowering season before them - so with a bit of luck they can grow into big plants during the same year.
My own method isn't very "professional", but it works. With a sharp knife (e.g. a razorblade) I cut the stem, and put the cutting in a small glass bottle filled with water. How long it takes to get roots is not the same for all fuchsias. Easy ones like Phyllis usually show roots within a fortnight, but some others take more than a month. As long as the cutting looks green and fresh, there is hope, even if it takes 2 months...

Professional growers work with rooting powder, as well as some amateurs do, but I didn't have success with it the few times I tried.
I used to put cuttings just in soil mixed with sand, and sometimes this also leads to success, as long as the soil is neither too dry nor too moist. Especially in autumn I chose this method, because the rooting in water slows down after the longest day.
However, during the last 2 years I prefer the "water method" for the whole season, because during 2 seasons (1997 and 1998) my fuchsia collection suffered from rust. Cuttings are destroyed immediately by this disease, in particular before there are any roots at all. In the soil of their containers there always appeared some spores of rust, which killed all the young plants...
It goes without saying that the cuttings need to be protected against sunshine, although after about a week in water or a container they are a lot less sensitive to a bit of sunshine than immediately after being cut from the plant.
It is said that roots grown in water aren't able to grow in soil, and have difficulties to accommodate to the new medium, but I found out that usually it isn't that bad and the cuttings start growing without problems.

Very important with these water-cuttings is, of course, the quality of the water itself.
With us in Friesland I have good results with it, but on holidays it is sometimes disappointing. The presence of certain spore elements like iron or sulphur, and even more added materials like chlorine or fluorine may be a handicap to the starting of roots, or even make it impossible.
I read once that traces of fertilizer such as phosphor had been found in our drinking water - perhaps this is an advantage to the cuttings, for sometimes once they have formed roots they really start growing and making new leaves before they ever get planted into soil.

Best is to take cuttings which have not grown woody yet - a pair of leaves with a young top, or two pairs of leaves when there is no top.
It is also important not to have too large a leaf surface, because of too much evaporation. With big leaves like those of e.g. Swanley Yellow it is best to cut off the tip.

  Cuttings in small glass bottles

HOLIDAY-ADVICE     new 13-8-2001
When you're from home for a few weeks, and don't have anybody taking proper care of your cuttings:

If possible, take rather long cuttings (± 10 cm/4 inches), so that the stems can be put deep in water. Cut away the leaves from the lower 6 cm/2˝ inches. Take a rather large vase of water (an average jampot is very suitable). Fill it almost to the brim, but keep the outside of the pot dry. Then cover it with clingfilm (as is used to wrap up food for keeping in the fridge). Cling it tightly around the jampot so that it's closed. Then make small holes (with e.g. a skewer) in the film-surface for each of the cuttings, to put them carefully through till they rest on their leaves. So they can take up water while only a minimum can evaporate. Put them where there's some light, but no sunshine.

I used this method succesfully with a few cuttings of 'Irene van Zoeren', they stayed in this pot rooting for about 3 weeks, without receiving any extra-care.
Below two photos of the result. Hardly any water had evaporated.